- ul. Słowackiego 55 /1, 60-521 Poznań
- +48 880 820 655
- 9.00-18.00
Alimenty to świadczenia pieniężne, które są wypłacane przez jednego z byłych małżonków na rzecz drugiego w celu zaspokojenia jego potrzeb życiowych. Zasadniczo alimenty mają na celu pomoc w utrzymaniu osoby, która nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie po zakończeniu małżeństwa. Instytucja alimentów po rozwodzie ma swoją podstawę w polskim prawie cywilnym, a przepisy te określają szczegółowo, kiedy i w jakich sytuacjach były małżonek może dochodzić alimentów od drugiego małżonka.
Podstawa prawna alimentów na rzecz byłego małżonka
Podstawą prawną dla obowiązku alimentacyjnego pomiędzy byłymi małżonkami jest Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Zgodnie z artykułem 60 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, po rozwodzie, jeden z małżonków może dochodzić alimentów od drugiego, jeśli zachodzą określone przesłanki. Podstawowym warunkiem jest to, że były małżonek musi znajdować się w niedostatku, czyli nie jest w stanie samodzielnie zapewnić sobie podstawowych środków do życia.
Kiedy przysługują alimenty na rzecz byłego małżonka?
Alimenty na rzecz byłego małżonka przysługują w określonych przypadkach, kiedy zachodzą przesłanki wskazane przez prawo. W szczególności, małżonek, który żąda alimentów, musi wykazać, że:
a) Znajduje się w niedostatku
Zasadniczo, aby były małżonek mógł domagać się alimentów, musi udowodnić, że znajduje się w stanie niedostatku. Niedostatek oznacza sytuację, w której osoba nie jest w stanie zapewnić sobie środków do życia, tj. nie może pokryć podstawowych potrzeb, takich jak mieszkanie, jedzenie, odzież, leczenie czy edukacja. Niedostatek nie dotyczy sytuacji, w której małżonek żyje na stosunkowo niskim poziomie, ale samodzielnie może utrzymać się dzięki pracy, oszczędnościom lub innym źródłom dochodu.
Małżonek ubiegający się o alimenty musi przedstawić dowody na swoją sytuację finansową, na przykład poprzez oświadczenie o dochodach, a także poprzez przedstawienie faktów wskazujących na niemożność podjęcia pracy lub na niemożność utrzymania się z uzyskanych dochodów. Niedostatek może występować, gdy były małżonek nie jest w stanie pracować z powodu choroby, wieku, niepełnosprawności lub innych przyczyn.
b) Nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie
Sąd nie przyzna alimentów, jeśli były małżonek jest w stanie samodzielnie pokrywać swoje podstawowe potrzeby życiowe. Może to być sytuacja, w której były małżonek ma odpowiednią pracę, oszczędności lub inne źródła dochodu, które pozwalają mu na samodzielne funkcjonowanie bez konieczności ubiegania się o alimenty. Jeśli były małżonek jest w stanie uzyskać środki do życia, alimenty nie będą zasadne.
c) Alimenty mogą być przyznane na czas określony lub nieokreślony
Alimenty na rzecz byłego małżonka mogą być przyznane na czas określony lub nieokreślony, w zależności od okoliczności sprawy. W przypadku, gdy były małżonek ubiega się o alimenty na czas nieokreślony, sąd może je przyznać, ale tylko w sytuacjach, gdy małżonek znajduje się w długotrwałym niedostatku, na przykład w przypadku osób starszych, niepełnosprawnych lub chorych, które nie są w stanie samodzielnie zarobić na swoje utrzymanie.
W przypadku alimentów na czas określony, mogą być one przyznane na przykład w okresie, w którym były małżonek znajduje się w szczególnych okolicznościach, takich jak tymczasowa niemożność podjęcia pracy lub konieczność dalszej edukacji. Po upływie ustalonego okresu, alimenty mogą zostać zniesione, jeżeli sytuacja finansowa byłego małżonka ulegnie poprawie.
Kiedy nie przysługują alimenty na rzecz byłego małżonka?
Istnieje kilka sytuacji, w których były małżonek nie będzie mógł domagać się alimentów:
a) Brak niedostatku
Jeśli były małżonek jest w stanie samodzielnie utrzymać się, nie będzie miał podstaw do ubiegania się o alimenty. W takim przypadku sąd oddali wniosek o alimenty, gdy nie zostanie wykazane, że osoba nie jest w stanie zapewnić sobie podstawowych potrzeb życiowych.
b) Rozwód z winy osoby ubiegającej się o alimenty
W sytuacji, gdy rozwód został orzeczony z winy jednego z małżonków, to ta osoba może nie mieć prawa do alimentów. Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, sąd może, w szczególnych okolicznościach, uznać, że małżonek, który ponosi odpowiedzialność za rozkład pożycia małżeńskiego, nie zasługuje na alimenty. W takim przypadku małżonek, który zawinił, może zostać zobowiązany do poniesienia pełnych kosztów związanych z podziałem majątku, ale nie otrzyma wsparcia alimentacyjnego.
c) Krótkotrwałe małżeństwo
W przypadku krótkotrwałego małżeństwa (np. kilku miesięcy), sąd może uznać, że alimenty na rzecz byłego małżonka nie są konieczne, zwłaszcza jeżeli rozwód został orzeczony bez orzekania o winie, a obie strony są w stanie utrzymać się samodzielnie. W takich sytuacjach alimenty nie są standardową praktyką, ponieważ sąd uznaje, że małżonkowie powinni radzić sobie bez wsparcia finansowego po rozstaniu.
Wysokość alimentów
Wysokość alimentów na rzecz byłego małżonka zależy od wielu czynników. Zasadniczo sąd bierze pod uwagę sytuację finansową obu stron, ich możliwości zarobkowe oraz potrzeby osoby ubiegającej się o alimenty. Ponadto, sąd uwzględnia długość trwania małżeństwa, a także wiek, stan zdrowia i inne okoliczności życiowe małżonków.
Sąd może przyznać alimenty w takiej wysokości, która pozwala byłemu małżonkowi utrzymać się na poziomie zbliżonym do tego, do jakiego przywykł w trakcie trwania małżeństwa, ale nie może to nadmiernie obciążać drugiego małżonka. Wysokość alimentów jest zazwyczaj kwestią indywidualną i zależy od okoliczności sprawy.
Zakończenie obowiązku alimentacyjnego
Obowiązek alimentacyjny może zostać zakończony w różnych sytuacjach. Zwykle alimenty zostaną wstrzymane, gdy były małżonek, który otrzymuje alimenty, poprawi swoją sytuację finansową lub stanie się samodzielny. Alimenty mogą także zostać zniesione, gdy osoba otrzymująca alimenty ponownie zawrze małżeństwo, co również może wpłynąć na zakończenie obowiązku alimentacyjnego.