Przydatne artykuły

Komu przydzielana jest opieka nad dziećmi przed wyrokiem rozwodowym?

2025.01.18

Opieka nad dziećmi przed wyrokiem rozwodowym jest jedną z najbardziej wrażliwych kwestii, która budzi wiele emocji i trudności. W Polsce przepisy prawne przewidują szereg rozwiązań, które mają na celu zabezpieczenie interesów dzieci w sytuacji, gdy małżonkowie nie żyją razem lub gdy jedno z rodziców chce uzyskać pełną opiekę nad dzieckiem. Zasadniczo, zanim sąd wyda wyrok rozwodowy, opieka nad dziećmi jest ustalana na podstawie porozumienia stron lub decyzji sądu, w przypadku braku zgody między rodzicami.

Podstawowe zasady opieki nad dziećmi przed rozwodem

W polskim prawie rodzinnym, opieka nad dzieckiem jest sprawą priorytetową, a decyzje w tej sprawie powinny kierować się przede wszystkim dobrem dziecka. W sytuacji, gdy rodzice nie mieszkają już razem, ale rozwód nie został jeszcze orzeczony, to właśnie sąd rodzinny ma prawo do wydania postanowienia w przedmiocie opieki nad dziećmi. Celem jest zapewnienie dziecku stabilności emocjonalnej, fizycznej i materialnej, a także ułatwienie mu utrzymania kontaktów z obojgiem rodziców, o ile jest to możliwe.

Sytuacje, kiedy rodzice się porozumieją

Jeśli rodzice są w stanie dojść do porozumienia dotyczącego opieki nad dzieckiem, mogą zawrzeć umowę, która precyzuje, kto będzie sprawował opiekę, jakie będą zasady kontaktów z drugim rodzicem oraz kto będzie ponosił koszty utrzymania dziecka. W takich przypadkach sąd zazwyczaj zatwierdza porozumienie, jeśli uzna, że jest ono zgodne z dobrem dziecka. Warto podkreślić, że porozumienie to może obejmować różne kwestie, takie jak miejsce zamieszkania dziecka, czas spędzany z każdym z rodziców oraz ewentualne decyzje dotyczące edukacji, zdrowia i wychowania dziecka.

Jednakże nawet jeśli rodzice uzgodnią zasady opieki, sąd może w każdej chwili zmienić te ustalenia, jeśli zajdą okoliczności, które mogą wpłynąć na dobro dziecka. Dzieje się tak, ponieważ dobro dziecka jest najważniejsze, a zmiana sytuacji rodziny może wymagać modyfikacji wcześniejszych decyzji.

Gdy rodzice nie mogą się porozumieć

W sytuacji, gdy rodzice nie osiągają porozumienia w sprawie opieki nad dzieckiem, sprawa trafia do sądu rodzinnego, który podejmuje decyzję o opiece. Sąd podejmuje tę decyzję na podstawie analizy wszystkich okoliczności, biorąc pod uwagę dobro dziecka oraz sytuację obojga rodziców. W polskim prawie rodzinnym przyjęta jest zasada, że dzieci mają prawo do wychowania przez oboje rodziców, chyba że zachowanie jednego z nich zagraża bezpieczeństwu dziecka.

Sąd, rozstrzygając kwestię opieki nad dzieckiem, ma na celu zapewnienie mu jak najlepszych warunków wychowawczych. W szczególności sąd bierze pod uwagę:

  • Wiek dziecka – młodsze dzieci zazwyczaj zostają przy matce, zwłaszcza jeśli są bardzo małe (np. niemowlęta), chociaż sąd może przyznać opiekę ojcu, jeśli uzna to za zgodne z interesem dziecka.
  • Relacje dziecka z obojgiem rodziców – sąd analizuje, w jaki sposób dziecko funkcjonuje w relacji z każdym z rodziców, czy ma silne więzi emocjonalne z jednym z nich, czy któryś z rodziców może zaoferować dziecku stabilniejsze warunki.
  • Sytuacja materialna i mieszkaniowa rodziców – sąd zwraca uwagę na to, który z rodziców może zapewnić dziecku odpowiednie warunki materialne i mieszkaniowe.
  • Preferencje dziecka – w zależności od wieku dziecka, sąd może zapytać je o preferencje dotyczące opieki. W przypadku starszych dzieci sąd bierze pod uwagę ich zdanie, choć nie jest ono decydujące.
  • Zdolności wychowawcze rodziców – sąd ocenia, który z rodziców lepiej nadaje się do pełnienia roli opiekuna, uwzględniając ich podejście do wychowania, zaangażowanie w życie dziecka oraz zdolności wychowawcze.

Postanowienie sądu o opiece nad dziećmi przed rozwodem

Jeśli rodzice nie dojdą do porozumienia, sąd rodzinny wyda postanowienie w sprawie opieki nad dziećmi. Sąd może zdecydować o przyznaniu opieki jednemu z rodziców, z możliwością ustalenia kontaktów z drugim rodzicem. W niektórych przypadkach sąd może zdecydować o tzw. "opiekuńczo-wychowawczej" wspólnej opiece, co oznacza, że dziecko będzie wychowywane przez oboje rodziców, ale z określonymi zasadami dotyczącymi podziału czasu, miejsca zamieszkania czy odpowiedzialności za codzienne obowiązki.

W przypadku, gdy jedno z rodziców stwarza zagrożenie dla bezpieczeństwa dziecka (np. jest uzależnione od alkoholu lub narkotyków, stosuje przemoc fizyczną lub psychiczną), sąd może przyznać opiekę drugiemu rodzicowi, a kontakt z tym, który stwarza zagrożenie, może być ograniczony lub całkowicie zakazany.

Opieka nad dziećmi przed wyrokiem rozwodowym jest kwestią, którą sąd może regulować na wniosek rodziców lub z urzędowej inicjatywy. Choć decyzje sądu mają na celu ochronę dobra dziecka, to w wielu przypadkach możliwe jest osiągnięcie porozumienia między rodzicami, co przyspiesza proces ustalania opieki i daje dziecku większą stabilność. W każdym przypadku jednak decyzja o opiece nad dzieckiem musi uwzględniać przede wszystkim jego potrzeby emocjonalne, wychowawcze oraz materialne, a także sytuację rodzinną i zdolności wychowawcze rodziców.